Προσβασιμότητα με χρήση καθολικού σχεδιασμού

Καθολικός σχεδιασμός είναι ο σχεδιασμός προϊόντων και περιβαλλόντων ώστε να είναι προσβάσιμα και χρησιμοποιήσιμα στο μέγιστο δυνατό βαθμό από όλα τα άτομα, ανεξαρτήτως ηλικίας, μεγέθους ή ικανότητας, χωρίς την ανάγκη προσαρμογής ή εξειδικευμένου σχεδιασμού.

Οι κυβερνήσεις καθοδηγούνται από το Συμβούλιο της Ευρώπης (2015) να αποδεχθούν τον καθολικό σχεδιασμό ως «μια φιλοσοφία και στρατηγική που υποστηρίζει την εφαρμογή της πλήρους υπηκοότητας και της ανεξάρτητης διαβίωσης όλων των ανθρώπων, συμπεριλαμβανομένων των ατόμων με αναπηρία». Θα πρέπει να εφαρμόζεται σε όλες τις πτυχές της κοινωνίας, για παράδειγμα το δομημένο περιβάλλον, τα δίκτυα τεχνολογίας πληροφοριών και επικοινωνιών (ΤΠΕ), μεταφορές, υπηρεσίες, τουρισμό, προϊόντα και αγαθά, πληροφορίες, απασχόληση και εκπαίδευση.

Why We Need Universal Design | Michael Nesmith | TEDxBoulder – YouTube

Αρχές Καθολικού σχεδιασμού

Κατανόηση των αρχών καθολικού σχεδιασμού

Δίκαιη χρήση. Ο σχεδιασμός είναι χρήσιμος και εμπορεύσιμος σε άτομα με διαφορετικές ικανότητες. Για παράδειγμα, ένας ιστότοπος που έχει σχεδιαστεί για να είναι προσβάσιμος σε όλους, συμπεριλαμβανομένων των ατόμων που είναι τυφλοί και χρησιμοποιούν τεχνολογία ανάγνωσης οθόνης, χρησιμοποιεί αυτήν την αρχή.

Ευελιξία στη χρήση. Ο σχεδιασμός φιλοξενεί ένα ευρύ φάσμα ατομικών προτιμήσεων και ικανοτήτων. Ένα παράδειγμα είναι ένα μουσείο που επιτρέπει στους επισκέπτες να επιλέξουν να διαβάσουν ή να ακούσουν την περιγραφή του περιεχομένου μιας προθήκης.

Απλότητα και διαισθητικότητα. Η χρήση του σχεδίου είναι εύκολα κατανοητή, ανεξάρτητα από την εμπειρία, τις γνώσεις, τις γλωσσικές δεξιότητες ή το τρέχον επίπεδο συγκέντρωσης του χρήστη. Ο εξοπλισμός εργαστηρίου επιστήμης με καθαρά και διαισθητικά κουμπιά ελέγχου είναι ένα παράδειγμα εφαρμογής αυτής της αρχής.

Αντιληπτές πληροφορίες. Ο σχεδιασμός μεταδίδει αποτελεσματικά τις απαραίτητες πληροφορίες στον χρήστη, ανεξάρτητα από τις συνθήκες περιβάλλοντος ή τις αισθητηριακές ικανότητες του χρήστη. Ένα παράδειγμα αυτής της αρχής είναι ο τηλεοπτικός προγραμματισμός με λεζάντες που προβάλλονται σε ένα θορυβώδες αθλητικό μπαρ.

Ανοχή στο λάθος. Ο σχεδιασμός ελαχιστοποιεί τους κινδύνους και τις αρνητικές συνέπειες τυχαίων ή ακούσιων ενεργειών. Ένα παράδειγμα προϊόντος που εφαρμόζει αυτήν την αρχή είναι οι εφαρμογές λογισμικού που παρέχουν καθοδήγηση όταν ο χρήστης κάνει μια ακατάλληλη επιλογή.

Μειωμένη σωματική προσπάθεια. Ο σχεδιασμός μπορεί να χρησιμοποιηθεί αποτελεσματικά, άνετα και με ελάχιστη κούραση. Οι πόρτες που ανοίγουν αυτόματα για άτομα με μεγάλη ποικιλία φυσικών χαρακτηριστικών καταδεικνύουν την εφαρμογή αυτής της αρχής.

Μέγεθος και χώρος για προσέγγιση και χρήση. Παρέχεται κατάλληλο μέγεθος και χώρος για προσέγγιση, χειρισμό και χρήση ανεξάρτητα από το μέγεθος του σώματος, τη στάση ή την κινητικότητα του χρήστη. Ένας ευέλικτος χώρος εργασίας σχεδιασμένος για χρήση από υπαλλήλους που είναι αριστερόχειρες ή δεξιόχειρες και έχουν διάφορα άλλα φυσικά χαρακτηριστικά και ικανότητες είναι ένα παράδειγμα εφαρμογής αυτής της αρχής.

Burgstahler, S. (2015). Universal Design: Process, Principles, and Applications. DO-IT: Disabilities, Opportunities, Internetworking, and Technology.

Παραδείγματα καθολικού σχεδιασμού

Δημιουργία περιβάλλοντος

Ένα άτομο ύψους 6,1 ποδιών, υπέρβαρο, αρσενικό, με κινητικά προβλήματα θα πρέπει να μπορεί να χρησιμοποιεί οποιοδήποτε περιβάλλον ανεξάρτητα από τις ικανότητες ή τις αναπηρίες του. Όλα τα χαρακτηριστικά ενός ατόμου, συμπεριλαμβανομένων των αναπηριών, πρέπει να λαμβάνονται υπόψη κατά την ανάπτυξη ενός περιβάλλοντος (ή προϊόντος) προκειμένου να είναι «σωστά» χρησιμοποιήσιμο.

Περισσότερες πληροφορίες: https://www.understood.org/en/learning-thinking-differences/treatments-approaches/educational-strategies/universal-design-for-learning-what-it-is-and-how-it-works

Εκπαίδευση

Ένας νεαρός ενήλικας 18 ετών, ο οποίος αυτή τη στιγμή βρίσκεται στο πρώτο εξάμηνο των πανεπιστημιακών του σπουδών, αγαπά τις τέχνες και έχει διαγνωστεί με ΔΕΠΥ, θα πρέπει να έχει ίσες ευκαιρίες για να πετύχει. Οι αίθουσες διδασκαλίας θα πρέπει να ακολουθούν τον Καθολικό Σχεδιασμό για τη Μάθηση (UDL) δημιουργώντας δίκαια και χωρίς αποκλεισμούς περιβάλλοντα για τους μαθητές

Περισσότερες πληροφορίες: https://www.understood.org/en/learning-thinking-differences/treatments-approaches/educational-strategies/universal-design-for-learning-what-it-is-and-how-it-works

ΤΠΕ

Ένας ενήλικας με γνώσεις τεχνολογίας με Asperger και χρωματική ευαισθησία, που εργάζεται από το σπίτι και του αρέσει το διαδικτυακό παιχνίδι, θα πρέπει να έχει ίσες ευκαιρίες να χρησιμοποιεί το διαδίκτυο. Οι ιστότοποι θα πρέπει να σχεδιάζονται καθολικά ώστε να επιτρέπουν στους χρήστες να κάνουν αλλαγές όπως το μέγεθος και τα χρώματα του κειμένου και να έχουν ευέλικτη και ρευστή σχεδίαση προκειμένου να λειτουργούν σε διαφορετικές πλατφόρμες, συμπεριλαμβανομένων των υποστηρικτικών τεχνολογιών

Περισσότερες πληροφορίες: http://universaldesign.ie/Technology-ICT/Universal-Design-for-ICT/