Αυτογνωσία και Ενσυναίσθηση – Εμβάθυνση

Η Αυτογνωσία είναι η προσοχή στον εσωτερικό κόσμο ενός ατόμου. Το μυαλό παρατηρεί και μελετά τις εμπειρίες, συμπεριλαμβανομένων των συναισθημάτων.

Το να έχει κανείς αυτογνωσία σημαίνει να έχει επίγνωση τόσο της ψυχικής του κατάστασης όσο και των σκέψεων του σχετικά με αυτήν.

Υπάρχει διαφορά μεταξύ του να:

• λέμε «Δεν πρέπει να νοιώθω έτσι».
• μην το σκεφτόμαστε καθόλου (αντίδραση διαφυγής από τις σκέψεις).

Το να γνωρίζει κανείς πώς να ελέγχει τα στενάχωρα συναισθήματά του είναι το κλειδί για την ψυχολογική ευεξία. Τα ακραία συναισθήματα υπονομεύουν τη σταθερότητα και την ισορροπία μας. Είναι σημαντικό να υπάρχει ισορροπία μεταξύ θετικών και αρνητικών στιγμών, ώστε ο πόνος να μην ξεπερνά την ικανότητα του μυαλού να τον αντέχει.

Η αυτογνωσία μας βοηθά να επικοινωνούμε και να συνεργαζόμαστε καλά με άλλα άτομα.

Σύμφωνα με τους Hodges & Myers, στην Εγκυκλοπαίδεια της Κοινωνικής Ψυχολογίας, «η Ενσυναίσθηση συχνά ορίζεται ως η κατανόηση της εμπειρίας ενός άλλου ατόμου με το να φαντάζεται κανείς τον εαυτό του στην κατάσταση αυτού του άλλου ατόμου: Καταλαβαίνει την εμπειρία του άλλου ατόμου σαν να τη βιώνει ο ίδιος, αλλά χωρίς να τη βιώνει στην πραγματικότητα».

Για να έχετε ενσυναίσθηση, πρέπει να είστε αρκετά ήρεμοι και δεκτικοί, ώστε να λαμβάνετε τα διακριτικά συναισθηματικά σήματα που εκπέμπει το άλλο άτομο, και να τα μιμηθείτε στον δικό σας συναισθηματικό εγκέφαλο. Η αυτογνωσία διευκολύνει την ενσυναίσθηση.

Οι ερευνητές διακρίνουν δύο είδη ενσυναίσθησης. Ειδικά στην κοινωνική ψυχολογία, η ενσυναίσθηση μπορεί να κατηγοριοποιηθεί ως συναισθηματική ή γνωστική απόκριση. Η συναισθηματική ενσυναίσθηση αποτελείται από τρία ξεχωριστά στοιχεία, λένε οι Hodges & Myers. «Το πρώτο είναι να νιώθεις το ίδιο συναίσθημα με ένα άλλο άτομο…Το δεύτερο στοιχείο, η προσωπική στενοχώρια, αναφέρεται στα συναισθήματα του κάθε ατόμου ως αντίδραση στην αντίληψη της δυστυχίας κάποιου άλλου…Το τρίτο συναισθηματικό στοιχείο είναι το αίσθημα συμπόνιας για ένα άλλο άτομο».

Το δεύτερο είδος ενσυναίσθησης είναι η γνωστική ενσυναίσθηση. Αυτό αναφέρεται στο πόσο καλά ένα άτομο μπορεί να αντιληφθεί και να κατανοήσει τα συναισθήματα κάποιου άλλου. Η γνωστική ενσυναίσθηση, γνωστή και ως ακριβής ενσυναίσθηση, περιλαμβάνει «την πιο ολοκληρωμένη και ακριβή γνώση σχετικά με το περιεχόμενο του μυαλού ενός άλλου ατόμου, συμπεριλαμβανομένου του πώς αισθάνεται αυτό το άτομο» (Hodges και Myers). Η γνωστική ενσυναίσθηση μοιάζει περισσότερο με δεξιότητα: οι άνθρωποι μαθαίνουν να αναγνωρίζουν και να κατανοούν τη συναισθηματική κατάσταση των άλλων ως τρόπο επεξεργασίας των συναισθημάτων και της συμπεριφοράς. Η γνωστική ενσυναίσθηση είναι η σωστή δεξιότητα για να εργαστεί κανείς με ευάλωτα άτομα, να τα ακούσει, και να κατανοήσει τις ανάγκες τους.